PILOT STUDIE
Creatieve Therapie

Individuele behoeften hebben individuele oplossingen nodig.


In deze studie verkennen we hoe persoonsgerichte creatieve therapie, via kunstzinnige activiteiten zoals schilderen, muziek en dans, de levenskwaliteit van mensen met Parkinson kan verbeteren. Door de therapie af te stemmen op individuele behoeften, richten we ons op het verminderen van Parkinson-gerelateerde klachten en het bevorderen van welzijn.

Ons voornaamste doel is het verbeteren van welzijn door creativiteit.

Wat we onderzoeken

Zowel de wetenschap als het gezondheidssysteem zijn voortdurend bezig met het vinden van nieuwe en innovatieve behandelmethoden voor mensen met neurodegeneratieve aandoeningen. De ziekte van Parkinson vormt hierbij een bijzondere uitdaging. Onze pilot studie onderzoekt de positive invloed van creatieve therapieën. Wij onderzoeken de invloed van kunstzinnige activiteiten op de levenskwaliteit van mensen met Parkinson.

Door middel van persoonlijke creatieve betrokkenheid — zoals beeldende kunst, muziek en dans — richten we ons op het verminderen van Parkinson-gerelateerde klachten. Deze klachten kunnen op mentale, sociale en lichamelijk vlak zijn. 

Hoe ziet dit uit?

Om dit te onderzoeken nodigen we mensen met Parkinson uit om deel te nemen aan een 10-weken durend creatief activiteitenprogramma dat gebruik maakt van op kunst-gebaseerde methoden. Kunst-gebaseerde methoden omvatten activiteiten zoals schilderen, tekenen, kleuren, bewegen en dansen, muziek, creatief schrijven, maar ook naaien, beeldhouwen en technische activiteiten.

Om de invloed goed te kunnen onderzoeken, krijgen niet alle deelnemers hetzelfde programma. Geïnteresseerde personen worden via de computer willekeurig ingedeeld in een van de twee verschillende programma’s.

Welke wetenschappelijke metingen worden genomen?

De wetenschappelijke metingen omvatten onderzoeken naar verschillende aspecten die het welzijn kunnen beïnvloeden, zoals verbetering bij depressie, angst, maar ook sociale integratie. Verder onderzoeken we gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit, dat wil zeggen de invloed op verschillende Parkinson-gerelateerde symptomen en denkvermogen (inclusief de capaciteit om te plannen en te organiseren). Deze pilot onderzoek is “exploratief”, wat betekent dat we nog aan het onderzoeken zijn welke aspecten van welzijn precies en in welke mate beïnvloed worden door creatieve activiteiten.

GEÏNTERESSEERD?

Word Deelnemer

Wil je als deelnemer meewerken aan ons onderzoek?

Klik Here

Steun en Samenwerking

Wil je een samenwerking aangaan of onze wetenschap ondersteunen?

Klik Here

PILOT STUDIE – CREATIEVE THERAPY (Art CAP studie)

Kunst en Creativiteit voor Mensen met Parkinson

In samenwerking met 15 mensen die de ziekte van Parkinson hebben, waaronder ook twee patiënt-wetenschappers en -kunstenaars, hebben wij een innovatief interventie programma ontwikkeld voor mensen met de ziekte van Parkinson. 

Dit programma startte als een onderdeel van het grootschalige onderzoek Unlocking the Muse, geleid door Pr. Dr. Matthew Pelowski (ARTIS Lab), Dr. Julia Crone (Crone Neurocognition Lab), en Dr. Blanca Spee aan de Universiteit van Wenen. 

Het onderzoek in Nederland in Nijmegen (Radboudumc) staat onder leiding van Prof. Dr. Bas Bloem, hoogleraar neurologische bewegingsstoornissen, Dr. Blanca Spee, hoofdonderzoeker op het vlak van psychologie en neuro-esthetica en Prof. Dr. Jur Koksma, associate professor transformatief leren. Dit team, in samenwerking met een team van wetenschappers van het Radboudumc Expertisecentrum Parkinson en Bewegingsstoornissen, de Radboudumc Health Academy, en HAN_ university, verkent de impact van artistieke creativiteit en co-creatie op de symptomen van de ziekte van Parkinson. De studie is ook gekoppeld aan de Parkinson Vereniging met een team van patient-wetenschappers.

Artistieke Leiding

De artistieke leiding van het project is in handen van Marjoke Plijnaer, een multidisciplinaire kunstenares en creatief therapeut, die het inhoudelijke programma van Kunst & Creativiteit als Actie voor mensen met Parkinson heeft ontworpen. Zij is ook artistiek leider van theatergroep Stichting Kamer 8 in Nijmegen.

Programma-ontwikkeling

onder begeleiding van creatieve docenten, samen de ruimte creëren om hun eigen creatieve flow te ontdekken in een ‘creative playground’. Dit omvat een breed scala aan creatieve activiteiten zoals beeldende kunst, muziek, grafisch werk en drama.

Eerste Pilot Resultaten en Vervolgonderzoek

De initiële resultaten van onze pilot kunstinterventies zijn veelbelovend en tonen een significante toename in het algemeen welzijn en een aanzienlijke vermindering van angst bij de deelnemers. Tevens suggereren voorlopige gegevens verbeteringen in de gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven, met name op het gebied van mobiliteit, dagelijkse levensactiviteiten, emotioneel welzijn, flexibel denkvermogen en communicatie. Opvallend is ook de waargenomen vermindering van het stigma rondom Parkinson.

Verder geven de mensen aan dat zij de arts minder hebben bezocht in de periode waarin zij het programma volgden.

Deze eerste richtingen van resultaten moeten nog verder worden aangetoond in ons lopend onderzoek, bekend op het moment onder de naam ‘Art CAP studie’, een gerandomiseerde gecontroleerde pilot-studie die momenteel data verzamelt om deze effecten verder te onderzoeken en te bevestigen.

Luister: Bas Bloem vertelt in de video over het project, waarom creativiteit belangrijk is voor mensen met Parkinson, en over dit onderzoek.

Wij werken samen met de Parkinson Vereniging: Voor verdere informatie, klik hier!

Geïnteresseerd in samenwerking en/of financiële ondersteuning van ons onderzoek?

Neem dan gerust contact op met de Wetenschappelijke Directeur
Dr. Blanca T.M. Spee
Radboud University Medical Center
Expertisecentrum voor Parkinson en Bewegingsstoornissen
E-mail: blanca.spee@radboudumc.nl
Telefoon +31 6 103 208 53

WIL JE ALS DEELNEMER MEEWERKEN AAN ONS ONDERZOEK?

Neem dan gerust contact op met het Radboudumc, onderzoeksteam neurologie via de helpdesk.
E-mail: info@onderzoek-parkinson.nl
Telefoon (024) 8080141
(van maandag tot en met vrijdag van 8.30-10.00 uur en van 13.30 -15.30 uur

Publicaties en wetenschappelijke achtergrond

Wetenschappelijke literatuur extract:

  • Spee, B.T.M., Stap, T., Plijnaer, M., Pasman, G., Zeggio, S., Duits, A., Crone, J., Haeyen, S., Pelowsi, M., Bloem, B.R., & Koksma, J.-J. (invited submission). Co-Creating a Person Centered Creative Engagement Intervention for Parkinson’s Care. Frontiers in Psychology: The Arts Therapies and Neuroscience.
  • Gros, P., Spee, B.T.M., Bloem, B.R., & Kalia, L.V. (2024). If Art Were a Drug: Implications for Parkinson’s Disease. Journal of Parkinson’s Disease, 1-14. doi: 10.3233/JPD-240031
  • Bloem, B. R., Pfeijffer, I. L., & Krack, P. (2018). Art for better health and wellbeing. BMJ, 363. doi: 10.1136/bmj.k5353
  • Bloem BR, de Vries NM, Ebersbach G. Nonpharmacological treatments for patients with Parkinson’s disease. Movement Disorders. 2015;30(11):1504-1520. doi:10.1002/mds.2636
  • Bloem BR, Okun MS, Klein C. Parkinson’s disease. The Lancet. 2021;397(10291):2284-2303. doi:10.1016/S0140-6736(21)00218-X       
  • Boot N, Baas M, van Gaal S, Cools R, De Dreu CKW. Creative cognition and dopaminergic modulation of fronto-striatal networks: Integrative review and research agenda. Neurosci Biobehav Rev. 2017;78:13-23. doi:10.1016/j.neubiorev.2017.04.007
  • Dorsey ER, Bloem BR. The Parkinson pandemic – A call to action. JAMA Neurol. 2018;75(1):9- 10. doi:10.1001/jamaneurol.2017.3299
  • Cucca A, Di Rocco A, Acosta I, et al. Art therapy for Parkinson’s disease. Parkinsonism Relat Disord. 2021;84:148-154. doi:10.1016/j.parkreldis.2021.01.013
  • Groot B, de Kock L, Liu Y, et al. The value of active arts engagement on health and well-being of older adults: A nation-wide participatory study. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(15). doi:10.3390/ijerph18158222
  • Lakke JP. Art and Parkinson’s disease. Adv Neurol. 1999;80:471-479.
  • Lauring JO, Ishizu T, Kutlikova HH, et al. Why would Parkinson’s disease lead to sudden changes in creativity, motivation, or style with visual art?: A review of case evidence and new neurobiological, contextual, and genetic hypotheses. Neurosci Biobehav Rev. 2019;100:129-165. doi:10.1016/j.neubiorev.2018.12.016
  • Lhommée E, Batir A, Quesada JL, et al. Dopamine and the Biology of Creativity: Lessons from Parkinson’s Disease. Front Neurol. 2014;5. doi:10.3389/fneur.2014.00055
  • Maradan-Gachet, M. E., Debove, I., Lhommée, E., & Krack, P. (2023). Creativity and Parkinson’s Disease. In Art and Neurological Disorders: Illuminating the Intersection of Creativity and the Changing Brain (pp. 65-89). Cham: Springer International Publishing.
  • Pelowski M, Spee BTM, Arato J, Dörflinger F, Ishizu T, Richard A. Can we really ‘read’ art to see the changing brain? A review and empirical assessment of clinical case reports and published artworks for systematic evidence of quality and style changes linked to damage or neurodegenerative disease. Phys Life Rev. 2022;43:32-95. doi:10.1016/j.plrev.2022.07.005
  • Pelowski, M., Spee, B., Richard, A., Krack, P., & Bloem, B. (2020). What Parkinson’s reveals about the artistic spark. American Scientist, 108(4), 240. [https://www.researchgate.net/profile/Blanca-Spee-2/publication/342227355_What_Parkinson’s_Reveals_About_the_Artistic_Spark/links/5f0468c592851c52d61de494/What-Parkinsons-Reveals-About-the-Artistic-Spark.pdf]
  • Perez Matos, J. A., Richard, A., Spee, B. T., & Pelowski, M. (2021). Neurodegenerative diseases, art and creativity: Therapeutic implications. Neurodegenerative Disease Management, 11(03), 187-192. doi: 10.2217/nmt-2021-0012
  • Spee, B., Ishizu, T., Leder, H., Mikuni, J., Kawabata, H., & Pelowski, M. (2018). Neuropsychopharmacological aesthetics: A theoretical consideration of pharmacological approaches to causative brain study in aesthetics and art. Progress in brain research, 237, 343-372. doi: 10.1016/bs.pbr.2018.03.021
  • Spee, B., Sladky, R., Fingerhut, J., Laciny, A., Kraus, C., Carls-Diamante, S., … & Treven, M. (2022). Repeating patterns: Predictive processing suggests an aesthetic learning role of the basal ganglia in repetitive stereotyped behaviors. Frontiers in Psychology, 13, 930293. doi: 10.3389/fpsyg.2022.930293
  • Stap, T., Grol, R., & Koksma, J. (2023). Holding still, together: Portraying Parkinson’s Care (p. 197). Radboud University Press. 
  • – Boek: Art and Neurological Disorders: Illuminating the Intersection of Creativity and the Changing Brain. Springer Nature.
  • Richard, A., Pelowski, M., & Spee, B. T. (Eds.). (2023).